Według szacunków Głównego Urzędu Statystycznego około 2,5 mln Polaków mieszka poza granicami kraju. Warto zauważyć, że obecnie zwiększa się popularność wyjazdów z ojczyzny całych rodzin, którzy postanawiają zamieszkać na stałe w innym zakątku świata. W sytuacji, gdy oboje małżonkowie mieszkają za granicą wątpliwości może budzić właściwość sądu w ewentualnej sprawie rozwodowej.
Na wstępie warto zaznaczyć, iż kwestię jurysdykcji krajowej reguluje kodeks postępowania cywilnego. Dodatkowo w celu zrozumienia zagadnienia jurysdykcji krajowej państwa członkowskiego Unii Europejskiej niezbędne jest zapoznanie się z przepisami unijnymi, tj. z rozporządzeniem UE – Bruksela II bis. Co więcej – jeżeli małżonkowie mają inne obywatelstwa, warto zapoznać się z przepisami krajowymi państwa, którego obywatelem jest małżonek.
A jak kształtuje się sytuacja prawna małżonków, którzy od wielu lat mają stałe miejsce pobytu poza granicami Polski? Otóż, zgodnie z art. 1103¹ kodeksu postępowania cywilnego, jeżeli oboje małżonkowie są obywatelami polskimi to sprawy małżeńskie tych małżonków oraz sprawy dotyczące małżeńskich stosunków majątkowych należą do jurysdykcji krajowej. W praktyce oznacza to, że mimo faktu, iż strony zamieszkują od wielu lat w innym kraju, mogą złożyć pozew do właściwego sądu okręgowego na terenie Polski. Istotne jest, że ta zasada obejmuje również orzekanie o władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi małżonków.
Przykład:
Adam i Anna są obywatelami Polski. Zawarli związek małżeński w 2000 roku. W 2002 roku małżonkowie przeprowadzili się do Francji. Stałym miejscem pobytu Adama od kilku lat jest Holandia. Anna natomiast w 2005 roku przeprowadziła się do Grecji. Małżonkowie, jeżeli nadal są obywatelami Polski mogą złożyć pozew o rozwiązanie małżeństwa przez rozwód do właściwego sądu powszechnego w Polsce. Adam i Anna mają również inne możliwości, a wskazane wyżej rozwiązanie może być jedynie alternatywą.
O pozostałych możliwościach w kolejnych wpisach.